‘Mag ik je even meenemen?’ Het is maandagochtend. De zon schijnt zacht door hoge ramen. En ik loop… een school binnen.

Maar dit is geen school zoals we die nu kennen.

Ik voel het meteen als ik binnenstap: rust… energie… nieuwsgierigheid. Geen lange gangen met gesloten deuren. Geen bel. Geen klaslokaal waar 30 leerlingen in rijen zitten. In plaats daarvan stap ik een open leeromgeving binnen. Licht, warm hout, planten, zitplekken in allerlei vormen. Geen standaard bureaus, maar werkhoeken, stilteplekken, projectruimtes, labs, ateliers. Het voelt als een mengeling van een universiteit, een bibliotheek, een creatief bureau – en een veilige huiskamer.

Ik zie jongeren – van verschillende leeftijden – bij elkaar zitten. Sommigen werken samen aan een duurzaamheidsproject. Anderen zijn verdiept in een filosofisch gesprek over rechtvaardigheid. Weer anderen onderzoeken hoe AI werkt, en hoe je het eerlijk inzet in de samenleving. In een aparte ruimte verzorgt een tweetal leerlingen voor 20 mede-leerlingen een presentatie over hun project ‘Aandachtseconomie’. En niemand vraagt: “Moet dit voor een toets?” Want leren is de motivatie.

Een meisje van 14 zit met haar coach op een bank. Ze blikt terug op haar leerweek. ‘Ik snap nu waarom ik vastliep bij dat wiskundeproject,’ zegt ze. ‘Het zat niet in de sommen. Het zat in mijn faalangst.’ Haar coach luistert, stelt vragen. Geen oordeel. Slechts richting. Ondersteuning. Vertrouwen. Aan een tafel zit een jongen met laptop in gesprek met zijn AI-tutor over het marketingplan van de eigen op te zetten onderneming. 

Verderop zie ik vakexperts. Geen docenten die 50 minuten uitleg geven aan 30 leerlingen die de helft niet begrijpt. Nee, dit zijn bevlogen mensen die hun passie overbrengen. De biologie-expert staat in de kas met een groepje, laat ze zaden ontleden. De geschiedenisdocent laat leerlingen met VR brillen door het oude Athene lopen. De programmeur begeleidt een leerling die zijn eigen game maakt, een spel over mentale gezondheid.

Deze school is gebouwd rond de leervraag van het kind. Niet rond een opgelegd curriculum. De ene leerling verdiept zich drie weken lang in de werking van de hersenen, de ander maakt een documentaire over vluchtelingen. Elk project raakt aan taal, rekenen, burgerschap, maar altijd via betekenis. Altijd via intrinsieke motivatie.

En de schoolorganisatie? 

De schoolorganisatie is radicaal anders. Geen hiërarchie van managers, maar een ecosysteem van rollen: leercoaches, vakexperts, netwerkpartners uit de samenleving. Ze overleggen wekelijks. Niet over roosters, maar over de individuele leerlingen. Over ontwikkeling. Over de groep. Over dromen.

En leren gebeurt niet alleen binnen deze muren. Leerlingen lopen mee bij bedrijven, maatschappelijke organisaties, bij kunstenaars en wetenschappers. De samenleving is medeverantwoordelijk geworden voor onderwijs. Leren en leven zijn met elkaar verweven.

En AI?

AI is hier geen bedreiging. Het is een partner in het leerproces. Leerlingen gebruiken het om te analyseren, te simuleren, te creëren. Maar het gaat nooit over het antwoord. Het gaat altijd over de vraag. Over betekenis. Over bewustzijn. Want in een wereld waar alles meetbaar wordt, hebben wij juist mensen nodig die kunnen voelen, verbinden, en reflecteren.

En weet je wat het mooiste is?

Ik zie blije gezichten. Jongeren die floreren. Niet omdat ze allemaal op hetzelfde moment hetzelfde moeten kunnen. Maar omdat ze zichzelf mogen zijn, mogen worden, in relatie tot de ander.

En dan besef ik plotseling:
Dit is geen droom.
Dit is mogelijk.
Dit is nodig.
Dit is wat onze kinderen, jongeren en docenten verdienen.

Michiel Verbeek